Door: Wicher Jansen
De meeste dagen fiets ik wel een keer langs de Groningerstraat richting De Punt. Het landschap direkt ten noorden van Vries is meestal aangenaam. Ondanks de ruilverkaveling is er nog iets wat het landschap aardig maakt. Er zijn nog resten van een paar houtwallen en dat geeft net wat coulissenlandschap. Het is duidelijk dat mochten die wegvallen, er dan een cultuursteppe ontstaat met rechte weilanden en rechte sloten. Je zou die houtwallen willen beschermen. Nu streven boeren soms naar grotere percelen en dan lopen de houtwallen meestal gevaar. Ik kreeg het idee te bekijken of ik aan het behoud van houtwallen iets kon doen.
De vraag is, wat zou je er aan kunnen doen. Je kunt natuurlijk hopen dat de postcodeloterij je rijk maakt en dat je dan percelen grond koopt met een houtwal of dat je er dan zelf houtwallen op gaat zetten. Maar ja, wachten op de postcodeloterij leidt niet direct tot resultaten.
Ik zag nog niet meteen hoe we hier iets nuttigs konden doen. Maar één houtwal die ik zag, maakte een erg afgekloven indruk en ik kwam er bijna alle dagen langs. Een deel was al helemaal verdwenen, daar groeiden alleen nog wat bramen. Een eik was grotendeels dood, van een andere resteerde alleen nog een stomp. De struikenlaag was onregelmatig en leek ten dele ook te ontbreken (behalve de bramen dan). En als de houtwal helemaal weg zou vallen, wat alleen maar een kwestie van tijd leek, dan was de grote groene vlakte weer een stap dichter bij.
De houtwal was de grens tussen twee percelen. Het noordelijke perceel bleek van de de stichting Het Landgoed Bosch en Vaart en maakt deel uit van het zgn. overland van Bosch en Vaart dat in samenwerking met HDL (Het Drents Landschap) beheerd wordt. Ik Ik heb de eigenaren van het noordelijke perceel voorgesteld dat we zouden proberen iets aan de verbetering van de houtwal te gaan doen. Dat vonden ze een goed idee. We hebben toen via het kadaster ook uitgezocht wie de eigenaar van het zuidelijke perceel was. Die eigenaar vond het ook een goed idee, maar ik moest het wel eerst met de pachter bespreken. We bleken goed tot overeenstemming te kunnen komen. Het plan kon doorgaan.
Nu kun je als voorbijganger wel denken dat je wilt dat er iets gebeurt, maar van het repareren van een houtwal van meer dan honderd meter had ik geen benul. Beheerder van het noordelijke perceel was dus HDL (Het Drents Landschap) te zijn. Zij bleken na een gesprek de kennis en de middelen te hebben om de klus uit te voeren. Een gever deed daartoe een gift (belastingaftrekbaar) aan HDL.
Eerst moesten de koeien het weiland uit zijn en begin november was dat zover. Ik ben met HDL daarna de houtwal langs gelopen en toen hebben we de problemen bekeken. Die konden we nog niet allemaal zien: de bramen waren overvloedig. Waar de houtwal gedeeltelijk leek te zijn verdwenen was ook de wal vrijwel afwezig. Ook was zichtbaar dat één van de andere grote eiken ook forse schade aan bast en stamhout had zonder dat deze eik er echt onder leek te lijden.
We besloten eerst de afrastering aan de noordkant weg te halen en de bramen weg te klepelen. Toen zagen we meer. Locaal waren er concentraties keien en ook leek er puin gestort te zijn. Oude resten prikkeldraad zaten op onverwachte plekken. Diverse delen van de struikenlaag waren ernstig scheef gegroeid. Besloten werd nieuwe grond op te brengen om het wallichaam te versterken, minder geslaagde groeisels uit de struikenlaag fors in te snoeien en daarna stevig nieuw in te planten. De grotendeels dode eik lieten we staan voor de schimmels, de insecten en de spechten.
De opdracht hiervoor ging naar een hovenier uit Loon die meer voor HDL werkt. Deze heeft eerst de ongewenste groei afgezaagd en versnipperd. Daarna hebben we een stukje van de beek die hier vroeger liep, gereconstrueerd en met de uitgekomen grond de wal op diverse plekken opgehoogd.
Tot slot werden er 5 jonge eiken en flink wat bosplantsoen gepoot. We wachten nu op een mooi voorjaar zodat we kunnen zien hoe al dat pootgoed uit gaat lopen en over een jaar of twee de houtwal er aanzienlijk beter bijstaat dan in 2021.
Het wordt best spannend! Krijgen we een kurkdroge zomer en moeten we gaan water geven (oef!!)? Moet het poten in de herfst opnieuw gebeuren omdat het pootgoed het niet getrokken heeft? Wordt alles in een recordtijd overwoekerd door de bramen?
Maar één ding weet ik nu zeker: als je er iets aan doet, kun je (soms) wat bereiken. En als je dat niet doet, bereik je niets. Er vragen natuurlijk meer houtwallen om aandacht. Misschien is het mogelijk er één van een boer te kopen voordat hij verloren gaat. Misschien kun je een boer betalen om een houtwal voor je intact te laten, de boer heeft dan als produkt niet nog een beetje extra melk of aardappels, maar hij produceert houtwal. En misschien kunnen we zo zelfs nieuwe houtwallen aanleggen. Maar vanzelf zal het niet gaan en helemaal zonder geld ook niet. Mocht iemand dit aardig lijken, dan mag hij/zij gerust met mij komen praten. Het IVN weet mij te vinden.
De houtwal aan de westelijke kant van de Groningerstraat, ter hoogte van het landgoed.
